Günümüzde hem etik nedenler hem de sağlıklı yaşam adına vejetaryen ve vegan beslenme biçimlerini tercih edenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Türkiye’de yasal bir zeminde derneği de bulunan vejetaryen ve veganlar kimlerdir, evlerinin dışında en uzun süre konakladıkları yer olan tatil ve seyahatlerde neleri nasıl tüketirler gibi soruları yanıtlamaya çalıştık.
Öncelikle vejetaryen ve Veganların karıştırılmaması için kısa bir tanımlama yaparak yazımıza başlamak istiyoruz : Vejetaryen kelimesi Latinceden gelir, “vegatus” yani sağlam, canlı ve yaşam dolu demektir. Vejetaryen yani et yemeyi çeşitli nedenlerle ( hayvan severlik, felsefi nedenler, sağlıklı yaşam vb. ) reddeden kişilere vejetaryen denmektedir. Kendi içinde de gruplara ayrılmış olan vejetaryenler temelde çiftlik, kümes ve deniz hayvanlarını tüketmemektedirler. Bir vejetaryen ile karşılaştığınızda bilin ki o kişi hiçbir et türünü tüketmez ancak lakto-ovo vejetaryen beslenme biçimini tercih etmiş olanlar et tüketmeyip yumurta ve süt tüketirler, ovo vejetaryen beslenme biçimi sadece yumurta tüketen gruptur ve lacto vejetaryenler ise yumurta tüketmeyip süt ve ürünlerini tüketirler ancak temelde hepsinin ortak yönü hiçbir et ve et yan ürünü olan gıdaları tüketmemeleridir. Günümüzde sadece balık yiyip diğer et ürünlerini yemeyen ( pesketaryan ) ve sadece kırmızı et yemeyip kümes hayvanı, süt, yumurta tüketen ( semi vejetaryen ) beslenme disiplinleri de her ne kadar vejetaryenlik ile birlikte anılsa da bunlar sadece birer diet biçimi olup özünde et tüketmeme eylemi olan vejetaryenliğe dahil değildir.
Bir de vegan beslenme biçimi vardır. Vegan birisi ile karşılaştığınızda bilin ki yemek, içmek, giyinmek, eğlenmek, ulaşım ya da benzer tüketim ve eylemlerde hayvanların her şekilde kullanımını reddederler. Felsefi bir alt yapısı olan veganlar kısaca et, süt, yumurta, bal, yün, ipek deri ve bunların yan ürünleri olan hiçbir şeyi tüketmezler, kullanmazlar. Ama bu insanların diğerlerinde hiçbir farkı yoktur. Onlarda çalışırlar, gezerler, tatile giderler hatta beslenme biçimlerinin bir sonucu olarak eğer dikkatli beslenirlerse daha sağlıklı ve dinç olup daha az yorulurlar. Sürekli neden vejetaryen /vegan oldukları sorularını cevapladıkları için de bol bol beyin jimnastiği yaparlar.
Bir de vegan beslenme biçimi vardır. Vegan birisi ile karşılaştığınızda bilin ki yemek, içmek, giyinmek, eğlenmek, ulaşım ya da benzer tüketim ve eylemlerde hayvanların her şekilde kullanımını reddederler. Felsefi bir alt yapısı olan veganlar kısaca et, süt, yumurta, bal, yün, ipek deri ve bunların yan ürünleri olan hiçbir şeyi tüketmezler, kullanmazlar. Ama bu insanların diğerlerinde hiçbir farkı yoktur. Onlarda çalışırlar, gezerler, tatile giderler hatta beslenme biçimlerinin bir sonucu olarak eğer dikkatli beslenirlerse daha sağlıklı ve dinç olup daha az yorulurlar. Sürekli neden vejetaryen /vegan oldukları sorularını cevapladıkları için de bol bol beyin jimnastiği yaparlar.
Peki Türkiye'de vejetaryen ya da vegan olmak zor mudur ?
Türk mutfağının en güzel özelliklerden birisi çok çeşitli olması ve Akdeniz beslenme biçimini de barındırıyor olmasıdır. Orta kuşak ülkesi olmamız coğrafyamızda sebze, meyve, tahıl, baklagiller, hububat gibi besleyici ürünlerin olması ve yemeklerimizin de neredeyse yetişen ürün sayısı kadar çok olması beslenme tercihlerimizde seçici olmamızı sağlamaktadır. İster vegan ister vejetaryen olan bir kişi için ekstra hiç bir şey yapmadan sadece içinde et, süt , yumurta olmayan geleneksel Türk yemeklerini bulup, yapıp ya da seçip tüketim rutinlerine katmaları yeterlidir. Kızartmalar, zeytinyağlılar, etli yapılan sebze yemeklerinin etsiz de yapılabilir olması, mezeler hatta artık eskiden yarısından fazlası kıymadan yapılan çiğ köfte bile hem vegan hem vejetaryen beslenmeye tamamen uygundur.
Türk mutfağının en güzel özelliklerden birisi çok çeşitli olması ve Akdeniz beslenme biçimini de barındırıyor olmasıdır. Orta kuşak ülkesi olmamız coğrafyamızda sebze, meyve, tahıl, baklagiller, hububat gibi besleyici ürünlerin olması ve yemeklerimizin de neredeyse yetişen ürün sayısı kadar çok olması beslenme tercihlerimizde seçici olmamızı sağlamaktadır. İster vegan ister vejetaryen olan bir kişi için ekstra hiç bir şey yapmadan sadece içinde et, süt , yumurta olmayan geleneksel Türk yemeklerini bulup, yapıp ya da seçip tüketim rutinlerine katmaları yeterlidir. Kızartmalar, zeytinyağlılar, etli yapılan sebze yemeklerinin etsiz de yapılabilir olması, mezeler hatta artık eskiden yarısından fazlası kıymadan yapılan çiğ köfte bile hem vegan hem vejetaryen beslenmeye tamamen uygundur.
Vejetaryenlerin ve veganların en çok zorlanabileceği kısım olan şehir dışına çıkmak, seyahate gitmek, yemek seçeneği olarak karşısına ne çıkacağının bilinmemesidir. Bir vegan ya da vejetaryen iseniz ve tatilinizi otelde geçirecekseniz sizin için en uygun konsept herşey dahildir. 3 yıldızlı otellerden, tatil köylerine, resortlardan, de luxe tesislere kadar, açık büfede mutlaka size hitap eden yemek çeşitleri bulabilirsiniz. Özellikle peynir ve bal tüketmeyen veganlar için açık büfe kahvaltılarda tam buğday ekmeği, zeytin, meyve, domates ve yeşillikler günün ilk saatlerinde alınması gereken besin ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Yine büfelerde sunulan mısır gevreği, müsli çeşitlerini taze ya da kuru meyvelerle, meyve suları ile karıştırıp yiyebilirsiniz. Peynir ve süt ürünleri tüketen vejetaryenler için seçenekler, salam, sosis dışında daha fazla ve kahvaltıları da daha kolay olacaktır.Otel genelinde konsepte dahil içeceklerin hepsi neredeyse vejetaryen ve vegandır. Kahve içmek isterseniz birçok otelde bulunan kahve makinelerinde sütsüz, sade kahve seçenekleri vardır. Ya da konseptinize göre Türk kahvesi ya da filtre kahve içebilirsiniz. Ara öğünlerde gözleme, pide gibi seçeneklerde vejetaryenseniz peynirli tercih etmek, vegan iseniz patatesli, ıspanaklı isteyip üzerlerine tereyağı sürülmemesini istemek mümkündür.
Öğle yemeği büfesi vejetaryen / veganlar için tam bir cennettir aslında. Çorba ile başlamak isterseniz genelde büfelerin başında bulunan aşçı ya da mutfak görevlilerine çorbalarda et suyu kullanılıp kullanılmadığını sorabilirsiniz. Ardından soğuk büfesinde hem iştah açıcı hem etsiz bir çok meze ve zeytinyağlı seçenek tabağınızda yer alabilir. Sıcak büfesini de şöyle bir dolaştıktan sonra mutlaka etsiz bir sıcak yemek ve bulyonsuz pilav bulabilirsiniz. En çok tüketilen makarnada öğününüzde yer alabilir. Sade makarna, soğuk mezeler ya da zeytinyağlılar ile birlikte güzel ve lezzetli bir kombinasyon olabilir. Ve salata büfesi. Vejetaryenler / veganlar salatanın hakkını veren insanlardır. Yeşili ile kırmızısı ile bol kalsiyumlu ve c vitaminli bir salata olmazsa olmazlarıdır. En güzeli de bazı otellerin bu beslenme hassasiyetin, görmezden gelmeyip vejetaryen ve vegan beslenme kurallarına uygun besinleri gruplandırılarak diğer yemeklerden ayrı bir büfe sunmasıdır. bu gibi büfelerde neler olabilir : etsiz bulyonsuz sıcak, soğuk yemek alternatifleri, haşlanmış sebzeler, meyve çeşitleri, tatlı olarak kurutulmuş meyveler.
Öğle yemeği için geçerli olan her şey akşam yemeğinde de uygulanabilir keza açık büfelerin değişmezleri olan zeytinyağlı ve salatalar çeşitleri artmış olarak da akşam büfesinde karşınıza çıkabilir. Vejetaryenler için tatlı tüketiminde herhangi bir sınır yok iken veganlar sütlü ve yumurtalı tatlı tüketmezler. Onlar için en temel tatlı kuruyemişler ile takviye edilmiş taze meyve ve kuru meyvelerdir. Et tüketen insanların “et, yumurta, süt, bal olmazsa ne yiyeceksiniz” sorusunun en kolay yanıtı vejetaryen/vegan birisinin tabağına bakmaktır. Kendisine mutlaka alternatif bulmuş, salatası, kuru meyvesi, kuru yemişi ile sağlıklı kombinasyonlar yaratmıştır.
Telefon : 0 224 225 43 43
Gsm : 0 534 835 86 85
Faks : 0 224 225 43 53
e-mail : info@perisos.com.tr
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder